Người Mông Cổ – Những người du mục trên những cách đồng thảo nguyên bất tận. Bởi vì mái vòm xanh vĩnh cửu treo lơ lửng giữa thảo nguyên vô tận, từ thời cổ đại người Mông Cổ gọi quê hương của họ là “Vùng đất của bầu trời xanh”. Người dân Mông Cổ ngày nay vẫn duy trì truyền thống sống du mục. Khoảng một nửa dân số Mông Cổ không định cư mà thường xuyên di chuyển từ nơi này sang nơi khác vào mỗi mùa. Trước khi có một tour du lịch Mông Cổ, bạn nên tìm hiểu một chút về con người Mông cổ, văn hóa, tôn giáo và cuộc sống du mục của họ.
Đôi Nét Về Người Mông Cổ – Những Người Du Mục Thân Thiện
Khi bạn nghĩ về những người du mục Mông Cổ chắc hẳn bạn sẽ nghĩ đến những người chăn nuôi. Tài sản quý giá nhất của họ là lều và gia súc. Mông Cổ là quốc gia có thời tiết khắc nghiệt. Có sự thay đổi đáng kể về điều kiện thời tiết giữa các mùa đó là lý do tại sao người Mông Cổ phải di chuyển địa điểm quanh năm đến những điểm thích hợp nhất. Vào mùa đông, chúng thường di chuyển trước một ngọn núi để trú ẩn khi mùa xuân trở về, những người du mục di chuyển về khu vực gần những con sông lớn vào mùa hè ngay cạnh một con sông để cung cấp nước và vào mùa thu lên đồi để thu thập cỏ khô cho mùa đông. Hầu hết những người du mục di chuyển ít nhất bốn lần một năm nhưng một số có thể di chuyển đến 30 lần trong một năm, đặc biệt nếu họ có nhiều động vật ăn nhanh thức ăn có sẵn.
Dân Số Của Mông Cổ
Mông Cổ là một quốc gia khá đồng nhất, dân cư thưa thớt với dân số hiện tại theo số liệu mới nhất từ Liên Hợp Quốc (2022) là 3.387.890 người, đứng thứ 136 trên thế giới.
Người dân tộc Mông Cổ chiếm khoảng 95% dân số, bao gồm Khalkha và các nhóm dân tộc khác, tất cả được phân biệt chủ yếu bởi các phương ngữ khác nhau Mông Cổ. Người Khalkha chiếm 86% dân số dân tộc Mông Cổ. 14% còn lại bao gồm Oirats, Buryats và nhóm người khác. Các dân tộc Thổ Nhĩ Kỳ (người Kazakhstan và người Tuvans) chiếm 4,5% dân số Mông Cổ, và phần còn lại là các quốc tịch Nga, Trung Quốc, Hàn Quốc và Mỹ.
Ngôn Ngữ Người Mông Cổ Sử Dụng
Ngôn ngữ chính thức của người Mông Cổ là tiếng Mông Cổ, được nói bởi 95% dân số. Rất nhiều loại phương ngữ như Oirat và Buryat được sử dụng trên khắp đất nước, và cũng có một số người nói tiếng Khămnigan Mông Cổ. Ở phía tây của đất nước, Kazakhstan và Tuvan, cả hai ngôn ngữ Turkic, cũng được sử dụng. Ngôn ngữ ký hiệu Mông Cổ là ngôn ngữ chính của cộng đồng người khiếm thính.
Ngày nay, ngôn ngữ Mông Cổ viết sử dụng bảng chữ cái Cyrillic ở Mông Cổ, mặc dù trước đây nó dùng bằng hệ thống chữ Mông Cổ. Việc giới thiệu lại chính thức chữ viết cũ đã được lên kế hoạch vào năm 1994, nhưng đã không diễn ra do các thế hệ lớn tuổi gặp khó khăn trong việc áp dụng thực tế. Các trường học đang giới thiệu lại bảng chữ cái truyền thống. Vào tháng 3 năm 2020, chính phủ Mông Cổ công bố kế hoạch sử dụng cả chữ Cyrillic và chữ viết truyền thống của Mông Cổ trong các tài liệu chính thức vào năm 2025.
Tiếng Nga là ngoại ngữ được sử dụng phổ biến nhất ở Mông Cổ, sau đó là tiếng Anh, mặc dù tiếng Anh đã dần thay thế tiếng Nga như ngôn ngữ thứ hai. Tiếng Hàn đã trở nên phổ biến khi hàng chục nghìn người Mông Cổ làm việc tại Hàn Quốc.
Các Tôn Giáo Chính Của Người Mông Cổ
Tôn giáo ở Mông Cổ từ trước đến nay chủ yếu là hai tôn giáo chính, Phật giáo Mông Cổ và đạo shaman – tôn giáo dân tộc của người Mông Cổ. Theo như lịch sử, người Mông Cổ được biết đến là người rất khoan dung đối với các tôn giáo khác nhau. Người ta nói rằng tại các triều đại xưa, các nhà lãnh đạo Phật giáo, Hồi giáo, Thiên chúa giáo, Do Thái, Khổng giáo, Pháp sư và các tôn giáo khác đã từng ngồi và trao đổi ý kiến với nhau.
Trong thời kỳ xã hội chủ nghĩa của Cộng hòa Nhân dân Mông Cổ (1924-1992), tất cả các tôn giáo đều bị đàn áp, và các nhân vật tôn giáo, trí thức và bất kỳ ai có thể là mối đe dọa đối với đảng cộng sản đều bị giết hoặc lưu đày đến Siberia. Sau sự sụp đổ của chủ nghĩa cộng sản ở Mông Cổ vào năm 1990, nền dân chủ đã mang lại quyền tự do tôn giáo cho người dân và các tôn giáo ở Mông Cổ đã trở lại.
Theo điều tra dân số quốc gia năm 2019, tỷ lệ người theo tôn giáo ở Mông Cổ như sau:
– Phật tử – 47%
– Không theo tôn giáo – 39%
– Người theo đạo Hồi – 8%
– Truyền thống Shamanic – 3%
– Chirstians – 2%
– Khác – 1%
Đời Sống Xã Hội Của Người Dân Mông Cổ
Ngoài một vài ngoại lệ, cấu trúc xã hội, kinh tế, văn hóa và ngôn ngữ của người Mông Cổ cho thấy rất ít sự thay đổi trong nhiều thế kỷ qua. Về cơ bản, họ là những người chăn nuôi du mục, những kỵ sĩ cừ khôi và rong ruổi cùng đàn cừu, dê, gia súc và ngựa của họ trên những đồng cỏ bao la của thảo nguyên Trung Á.
Xã hội Mông Cổ truyền thống dựa trên gia đình, thị tộc và bộ lạc, với các tên thị tộc được lấy từ tên các vị tổ tiên là nam giới. Khi các thị tộc hợp nhất, tên bộ lạc được lấy từ tên của thị tộc mạnh nhất. Trong bộ tộc, các thị tộc yếu hơn vẫn giữ được những người đứng đầu và gia súc cho riêng mình nhưng lại chịu sự phụ thuộc của thị tộc mạnh nhất. Trong thời kỳ thống nhất của các bộ lạc, các khans (quốc vương Mông Cổ) đã cử các tướng lĩnh đến các vùng lãnh thổ mà từ đó quân đội và nguồn thu được tập hợp. Lịch sử Mông Cổ xen kẽ giữa bởi thời kỳ xung đột và hợp nhất bộ lạc.
Những Nhân Vật Lịch Sử Nổi Tiếng Của Mông Cổ
Thành Cát Tư Hãn và Hốt Tất Liệt, những người cai trị đầu tiên và cuối cùng của Đế chế Mông Cổ được biết đến trên toàn thế giới. Thành Cát Tư Hãn thống nhất các bộ lạc Mông Cổ dưới một biểu ngữ và bắt đầu chinh phục những vùng đất mới cho dân tộc. Người Mông Cổ đã sống trên thảo nguyên, những ngọn núi cằn cỗi cằn cỗi ở Mông Cổ và miền bắc Trung Quốc trong nhiều năm. Họ chăn thả gia súc để kiếm thức ăn và sống cuộc sống du mục.
Thành Cát Tư Hãn
Là một người vô cùng quan trọng đối với lịch của Mông Cổ, ông tập hợp quân đội thành một đội quân đáng gờm, bao gồm hầu hết là những cung thủ cưỡi ngựa có tay nghề cao, những người đã oanh tạc các vương quốc Trung Quốc và Ba Tư. Thành Cát Tư Hãn được biết đến với sự tàn ác của mình, khi hắn giết tất cả đàn ông, phụ nữ và trẻ em ở một thành phố của Ba Tư và chất đầu lâu của họ thành một kim tự tháp lớn để cảnh báo những người khác không nên chống lại. Sự xâm lăng của Thành Cát Tư Hãn trải dài trên những vùng đất rộng lớn ở châu Á, sang Trung Quốc, và sâu vào đế chế Ba Tư, kết thúc (khi con trai ông kế vị) tại nơi ngày nay là Hungary hiện đại. Rất may cho người châu u, họ đã thoát khỏi sự bành trướng của Mông Cổ khi quân đội tan này rã và quân đội thống nhất bắt đầu đấu đá lẫn nhau.
Hốt Tất Liệt
Ông là cháu của Thành Cát Tư Hãn, và ông rất ngưỡng mộ người Trung Quốc nên đã thay đổi một số phong tục của người Mông Cổ để có vẻ giống Trung Quốc hơn. Ông trở nên nổi tiếng ở châu u sau khi nhà thám hiểm người Ý Marco Polo đến Mông Cổ để gặp ông và viết một cuốn sách nổi tiếng về những hành trình của ông ở Mông Cổ.
Sự Hiếu Khách Của Con Người Mông Cổ
Sự hiếu khách ở Mông Cổ rất được coi trọng và là điều thực tế diễn ra tại các gia đình du mục. Người Mông Cổ rất ấm áp và thân thiện, sớm cho bạn cảm giác như một thành viên trong gia đình khi ghé thăm.
Theo như truyền thống, những người xa lạ có thể vào lều ger mà không cần gõ cửa. Văn hóa ở đây là cần biết cách tiếp khách. Vì Mông Cổ 4 mùa, và vì chăn nuôi gia súc, người dân du mục di chuyển hết nơi này đến nơi khác. Những người du mục thường thoải mái chia sẻ đồ ăn thức uống của họ với khách du lịch và còn gói thêm cho họ để chuẩn bị cho chuyến hành trình tiếp theo.
Tại nhà của họ, họ sẽ luôn có một ít tsai (trà sữa mặn truyền thống hoặc trà đen) để đem ra mời khách cùng một chút thức ăn (thường là bánh quy truyền thống), một vài mẩu bánh mì nhỏ, các sản phẩm từ sữa để sẵn sàng phục vụ những vị khách đến đột xuất.
Khi một người du mục thấy một số gia đình du mục khác đang đến gần mình, họ đến chào hỏi và và hỏi thăm sức khỏe cũng như mời họ một chú thức ăn và trà để hỗ trợ họ trong chuyến đi dài sắp tới.
Trên đây là một chút thông tin về con người Mông Cổ, hi vọng bài viết trên sẽ hữu ích và cung cấp thêm kinh nghiệm du lịch Mông Cổ dành cho các bạn để có một chuyến du lịch Mông cổ thật tuyệt với.
